Waarom duurzaamheid smeekt om diversiteit

De natuur heeft de kracht van diversiteit allang bewezen en heel slim geregeld. We maken ons niet voor niks zoveel zorgen over het verminderen van de biodiversiteit in de wereld. Alleen in organisaties en in de samenleving vinden we diversiteit maar moeilijk. Maar als je wilt veranderen, als je wilt verduurzamen moeten we ons minstens zo druk maken over diversiteit in organisaties. 

Biodiversiteit | afwijken is van levensbelang

In de natuur is diversiteit een van de sleutelprincipes voor een gezond, veerkrachtig en flexibel ecosysteem. Bij verandering van omstandigheden worden andere kenmerken van planten en dieren nuttig voor het overleven van het systeem als geheel. Dat heeft de natuur enorm goed ‘begrepen’, en evolutionaire ontwikkeling stimuleert diversiteit. Afwijkingen van de standaard kunnen voor het individu verschrikkelijk zijn, maar zijn voor de soort van levensbelang. Want om je als soort goed aan te passen aan veranderende omstandigheden (en die veranderen nu eenmaal soms), is diversiteit van levensbelang.

Diversiteit in organisaties | afwijken is levensgevaarlijk

In organisaties vinden we diversiteit maar ingewikkeld. We zeggen meer diversiteit na te streven maar vinden het verschrikkelijk moeilijk met verschillen om te gaan. Andere meningen zijn lastig, en we vragen ons af hoe ‘veranderbaar’ of ‘veranderbereid’ medewerkers eigenlijk zijn. Of vragen ons af waarom mensen ‘in de weerstand zitten’. We leggen claims op de waarheid, verschillen worden uitvergroot of uit hun verband getrokken, nuance verdwijnt en mensen luisteren niet meer naar elkaar. In plaats van elkaar te begrijpen proberen we elkaar te overtuigen of klein te maken. Of we gooien bommen omdat de ander iets anders gelooft dan wij. De grote vraag die voorligt, is hoe we een inclusieve werkomgeving en duurzame samenleving bouwen.

Verschil is van levensbelang voor een veerkrachtig en adaptief ecosysteem. Dat moeten we niet wegorganiseren of het zwijgen opleggen, maar juist uitnodigen.

Als verduurzaming een verandervraagstuk is, is verschil belangrijker dan ooit. Want verandering juist begint met verschil. Cultuur heeft altijd een interne logica. Het was ooit een passend antwoord op de uitdagingen van de groep, en is vervolgens gestold in allerlei gedrag, gebruiken, ongeschreven regels, dat we logisch vinden maar dat dat niet per se is. 

Verandering begint bij Harry

Verandering begint bij iemand die voorstelt om iets anders te doen. Mijn collega Jitske Kramer heeft die persoon, die stem of die rol ‘Harry’ gedoopt. Harry staat symbool voor het andere geluid. Het is niet makkelijk om als Harry de groepsnorm ter discussie te stellen, en kan zelfs ronduit spannend of bedreigend zijn. Die groepsnorm is er namelijk niet voor niets en corrigeert mensen die daarbuiten stappen. Are you with us or against us? 

Duurzaamheid begint bij een ander perspectief

Als we de samenleving of onze bedrijven en organisaties willen verduurzamen, zullen we beter moeten worden in het omgaan met verschillen. Vaker op zoek moeten naar ons eigen ongelijk. Kijken waar de nuance zit. Want verandering begint bij een ander perspectief. Daarom is het uitnodigen van die andere stem zo belangrijk, en je eigen waarheden en overtuigingen van tijd tot tijd uitdagen. Dan kun je als team, afdeling of tribe rijkere besluiten nemen en veel beter veranderen. Ruimte voor verschil creëren is essentieel voor het verduurzamen van je organisatie. En dat is verschrikkelijk moeilijk. Maar urgenter dan ooit.

Als je wilt veranderen, verduurzamen of streeft naar een inclusieve samenleving, dan helpt het om dat andere geluid te horen. Ook als het even niet uitkomt.