Verduurzamen is cultuur veranderen

Ken je dat? Je bent lekker op weg met een aantal technische maatregelen, de eerste besparingen gerealiseerd, het laaghangende fruit geoogst. Zelfs de business case is (bijna) rond. Alleen… de organisatie wil niet mee en zit nog vast in ‘oud denken’. Hoe krijg je iedereen mee? 

Het management heeft duurzaamheid tot kernprioriteit verklaard, maar investeert er weinig tijd en middelen in, en een functie bij de MVO-afdeling levert niet meteen nieuwe carrièrekansen op. Het middenmanagement wil wel maar krijgt geen eenduidige opdrachten en wordt niet begeleid in het stellen van nieuwe KPI’s en bedenken van doelen die niet alleen maar financieel gerelateerd zijn. De werkvloer beschouwt het als de zoveelste verandering die ook wel weer overwaait. Of mensen willen graag, maar lopen tegen ‘het systeem’ aan, waarbinnen productie-, inkoopprocedures in marmer gebeiteld staan. 

Kortom, de beoogde verandering gaat minder snel dan je zou willen, of je programma loopt zelfs ronduit vast. Hoe nu verder? Hoe krijg je duurzaamheid in de genen van je organisatie? Hoe herschrijf je de ongeschreven regels?

De ongeschreven regels herschrijven

Als je dit herkent, ben je bezig met een cultuurverandering. Want verduurzaming vraagt om het herzien van de standaard keuzes die in het systeem ingebakken zijn en die we allemaal heel logisch vinden. Het vraagt om ander voorbeeldgedrag van leiders en management, om andere resultaatnormen. En misschien wel het allermoeilijkste: het vraagt om het veranderen van de ongeschreven regels. Gewoonten die zo volkomen logisch zijn voor een groep mensen dat ze cultuur zijn geworden: ‘zo doen wij dat hier’. Dan is het handig de grammatica te begrijpen van hoe duurzaamheid en organisatiecultuur met elkaar samenhangen. En welke culturele vraagstukken en dilemma’s je daarbij hebt op te lossen.

De logica van cultuur

Mensen doen namelijk niet zomaar iets. Gedrag heeft altijd een lokale oorsprong en is gebaseerd op oplossingen die ooit hun nut hadden. Antropologen zoeken naar terugkerende patronen in de organisatie die verklaren waarom de dingen gaan zoals ze gaan. Anders kijken en beter begrijpen om slimmer te veranderen. Zien wat er niet is, horen wat niet gezegd wordt. Op zoek naar de hotspots en de plekken waar het schuurt, want daar zit ook oprechte betrokkenheid. Verschillen tussen mensen en teams gebruiken om een verandering op gang te brengen. Vanuit een goed begrip van duurzaamheid in de organisatie, kun je veranderstrategieën ontwikkelen en interventies plannen.

Cultuur veranderen

Verduurzamen is cultuur veranderen: de uitdaging is een omgeving en incentives te creëren zodat mensen zich ook daadwerkelijk naar de duurzame doelstellingen gaan gedragen. Daarbij is het belangrijk blijvend te diagnosticeren en kritisch te blijven of de effecten van de interventies de gewenste zijn. Scherp kijken naar mogelijkheden om aan te sluiten bij wat er al is. Koesteren wat goed is, veranderen wat nodig is. Een organisatie verduurzamen is cultuur bouwen.

“The transition towards sustainability is about people, their practices, motivations, webs of meaning and their perspectives on the world. Sustainability is deeply about culture.”