Liminaliteit | De transitie naar een duurzame samenleving als liminale fase

LIMINALITEIT | De transitie naar een duurzame samenleving als liminale fase

We zitten nu midden in een periode van fundamentele verandering, transitie. Dit is een intens en spannend proces. En ook een periode van verwarring, herordening en opnieuw betekenis geven. Dit is een thema waar antropologen veel onderzoek naar hebben gedaan. En wat blijkt? We kijken op de verkeerde manier. We veranderen namelijk niet in twee stappen, niet van A naar B, maar in drie stappen. Via een soort ‘ondertussen’ die antropologen de liminale fase noemen.

De liminale fase is een verwarrende periode: je weet dat de oude ordening het niet meer doet maar dat de nieuwe er nog niet is. Dat betekent eigenlijk dat vrijwel altijd conflict is, je bent bang dat je kwijtraakt wat je graag zou willen hebben maar je hebt tegelijkertijd de hoop dat je het kan vormgeven zoals je het graag zou willen.

De uitdaging is om heel even in het ondertussen te blijven hangen. En de verwarring te gebruiken om te leren, om te experimenteren, om fouten te maken. Maar vooral om het gesprek te voeren. En dát gesprek moeten we veel meer voeren als we een doorleefde en ook duurzame organisatie en cultuurverandering willen creëren. We moeten het ongemak niet verkorten maar juist opzoeken en gebruiken om moedige gesprekken te voeren. Om met elkaar opnieuw betekenis te geven. Om met elkaar nieuwe waarden te vinden. Om het met elkaar te hebben over normen. Om vanuit die nieuwe, gedeelde betekenis samen een nieuwe wereld te scheppen.