16/04/2021
De transitie naar een circulaire, duurzame samenleving gaat over cultuurverandering. De corporate antropologie biedt ons een aantal verandertools of cultuurinterventies die je kunnen helpen in het bouwen van zo’n cultuur met duurzaamheid in het DNA.
Het halen van de klimaatdoelen en het bouwen aan een duurzame samenleving is niet alleen een technologische en economische uitdaging. Verduurzaming vraagt om het herzien van de standaard keuzes die in het systeem ingebakken zijn en die we allemaal heel logisch vinden. Duurzaamheid gaat over mensen en hun gedrag en over een collectieve mindshift. De transitie naar een circulaire, duurzame samenleving gaat over cultuurverandering.
Er is dus werk aan de winkel. Ik geloof niet in een blauwdruk voor een geslaagde cultuurverandering. Omdat cultuur niet statisch is maar voortdurend in beweging, en omdat iedere groep mensen (team, afdeling, organisatie, provincie, land) uniek is, met zijn eigen culturele ongeschreven regels en ordeningsprincipes. Tegelijkertijd geloof ik wel degelijk dat cultuur verandert, en dat je het dus ook kunt sturen.
De corporate antropologie biedt ons een aantal verandertools of cultuurinterventies die je kunnen helpen in het bouwen van zo’n cultuur met duurzaamheid in het DNA. Zijn dat de enige 9? Vast niet. Is het rocket science? Ook niet. Maar toegepast in de juiste context helpen ze wel bij het bouwen en veranderen van cultuur.
1. Bouw een groene totempaal
Een sterke, aansprekende visie is de sleutel tot verandering. Het staat mensen in stelt meaning te geven aan hun werkzame leven. Duurzaamheid in het DNA van je organisatie verankeren? Integreer duurzaamheid in je missie en visie. En organiseer lokale betekenisgeving in al je teams en afdelingen. Bouw een groene totempaal.
2. Wees een leider.
Als duurzaamheid een strategisch speerpunt is en er te weinig van is (naar de wens van het management), dan is de oplossing voor de hand liggend. Doe wat je doet als er strategische branden te blussen zijn. Fix it. Leiderschap is essentieel om duurzaamheid in een organisatie te verankeren.
3. Geef status aan groen gedrag
Macht en status zijn heel goed bruikbaar om cultuur mee te bouwen. Mensen vertonen gedrag waarmee ze op de sociale ladder stijgen. Als je dat gedrag kunt laten samenvallen met de duurzame ambities van een organisatie, wordt het veel makkelijker om duurzaamheid in het DNA van je organisatie te verankeren. De uitdaging is om duurzaam gedrag op alle plekken in je organisatie of samenleving ranking te geven.
4. Creëer verschil
Verandering begint bij een ander perspectief. Daarom is het uitnodigen van een andere stem zo belangrijk. En helpt het om je eigen waarheden en overtuigingen van tijd tot tijd uit te dagen. Dan kun je als team, afdeling of tribe rijkere besluiten nemen en veel beter veranderen. Ruimte voor verschil creëren is essentieel voor het veranderen en verduurzamen van je organisatie.
5. Gebruik de ruimte
Je locatie of de fysieke inrichting van ruimte beïnvloedt het gedrag van mensen. Je draagt andere kleren in Namibië dan in Schotland. Context matters. Om je bedrijf richting duurzaamheid te sturen, kun je fantastisch gebruik maken van ruimte. Om gedrag te beïnvloeden en te bouwen aan een organisatiecultuur van duurzaamheid. Environment creates behaviour.
6. Organiseer krachtige rituelen
Zonder magie geen verandering. Rituelen helpen mensen en organisaties overgangen te markeren in de transitie naar een duurzame cultuur. Een ritueel zet een veranderboodschap kracht bij, geeft ruimte aan onzekerheid, herbezielt en brengt teams en organisaties terug naar de bedoeling. Het geeft leiders een gelegenheid om leiderschap te tonen. Gelijk hebben doe je op inhoud, gelijk krijgen doe je met de magische macht van een ritueel.
7. Verander viraal
Duurzaamheid blijft vaak in een hoekje van de organisatie steken. En in iedere organisatie lopen scheidslijnen tussen wij’s en zij’s. Als je scherp in beeld hebt wat duurzaamheid voor de verschillende groepen in je organisatie betekent, kun je daarop je verhaal aanpassen. Veranderen en verduurzamen gaat over het op schaal mobiliseren van mensen. Dream big, think big, scale up and change viral.
8. Experimenteer
Om duurzaamheid in het DNA van een organisatie in te bedden, helpt het stellen van doelen. Doelen helpen om op weg te gaan, ook als je nog niet weet hoe die weg er precies uit ziet en welke uitdagingen je onderweg hebt op te lossen. En kies het juiste frame als iets niet lukt: Niet: ‘we hebben gefaald’ maar ‘we hebben verschrikkelijk veel geleerd’.
9. Vertel verhalen
Mensen zijn verhalende wezens, en niets is zo krachtig als een goed verhaal. Een goed verhaal verenigt mensen en geeft bedding aan verandering. Met een goed verhaal kun je inspireren, passie overbrengen, best practices delen, helden en voorouders eren, vergezichten scheppen. Duurzaamheid inbedden? Steek kampvuren aan. En vertel verhalen.